Όταν το 1980 συνάντησα την πρώτη ορχιδέα, μια Orchis italica, κοντά στο Λαράνι της Κρήτης, δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ αυτή την ατελεύτητη διαδρομή στον φαντασμαγορικό κόσμο των πανέμορφων αυτών λουλουδιών. Βέβαια, για να βρω το όνομά της χρειάστηκε χρόνος και ξένα βιβλία, αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά, διότι, εκείνη την εποχή, δεν υπήρχε σχεδόν κανένα ελληνικό βιβλίο που να αναφέρεται στις ορχιδέες. Αυτή ήταν και η αιτία που θέλησα να εκδώσω το πρώτο βιβλίο μου με τίτλο Οι άγριες ορχιδέες της Κρήτης, το 1985. Ήθελα να δείξω ότι και εμείς, οι Έλληνες, είμαστε παρόντες, ότι δεν έχουν οι ξένοι το μονοπώλιο της αλήθειας, ειδικά σε ό,τι αφορά τις ορχιδέες μας.
Τα πεντέμισι χιλιάδες αντίτυπα στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά, έγιναν ανάρπαστα σε λιγότερο από δύο χρόνια και χρειάστηκε να γίνει μια ανανεωμένη έκδοση το 1988. Αυτή η δεύτερη έκδοση εξαντλήθηκε το 1992. Μεσολάβησαν τότε δύσκολα χρόνια ως προς την ιδιωτική μου ζωή και μόνο το 1998 εκδόθηκε η τρίτη έκδοση, από την οποία σώζονται ακόμη αρκετά βιβλία.
Ήδη όμως από το 1988 είχε εγκατασταθεί στο μυαλό μου η ιδέα να εκδοθεί ένα βιβλίο με τις ορχιδέες της Ελλάδας. Για να υλοποιηθεί όμως ένα τέτοιο έργο οι δυσκολίες ήταν τεράστιες, όχι μόνο χρηματικές, αλλά περισσότερο ενημερωτικές και ταξιδιωτικές. Πώς π.χ. να πας στη Ρόδο ή στην Κάρπαθο και να έχεις ενημερωθεί εκ των προτέρων πού και πότε θα μπορούσες να βρεις τις τάδε ή τις δείνα ορχιδέες; Πόσες φορές θα έπρεπε να επισκεφτείς τα παραπάνω νησιά για να έχεις πλήρη εικόνα του όγκου των ορχιδοειδών τους, από τη στιγμή που οι πρώτες ορχιδέες ανθίζουν τον Ιανουάριο και οι τελευταίες τον Μάιο;
Πιστεύω πάντως ότι αυτό το τεράστιο έργο των 624 σελίδων, που συμπεριλαμβάνει γύρω στα 280 διαφορετικά είδη, υποείδη και ποικιλίες, με πάνω από 1.270 φωτογραφίες, δίνει όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται ο απλός λάτρης, αλλά και ο μελετητής των ορχιδοειδών της Ελλάδας.
Επί τριάντα έτη προσπάθησα να επισκεφθώ διάφορες περιοχές, από τη Ρόδο μέχρι την Ήπειρο και από τα Κύθηρα μέχρι τη Δαδιά και τον Έβρο. Το μόνο που μπορώ να πω, ύστερα από τόσα ταξίδια και έξοδα, είναι ότι ποτέ μα ποτέ δεν γύρισα σπίτι απογοητευμένος. Παντού υπήρξαν ευρήματα, άλλοτε πολύ σημαντικά και άλλοτε λιγότερο. Οι ορχιδέες σαν να περίμεναν να τις καλημερίσω, να τις καμαρώσω, να τις επεξεργαστώ και να τις φωτογραφίσω. Και, βέβαια, παντού έβρισκα και καινούργιους φίλους, που μου συμπαραστάθηκαν όταν τους είχα ανάγκη. Είναι τόσο πολλοί, που δεν θέλω να αναφέρω ονόματα. Αποδεικνύεται ατράνταχτα ότι όταν κάποιος προσπαθεί, ο κόπος του δεν πάει χαμένος. Φανταστείτε ότι εξαιτίας όλης αυτής της έρευνας και με τη βοήθεια, ενίοτε, συναδέλφων ξένων και ντόπιων, Hannes Paulus, Hans Reinhard, Παντελής Σαλιάρης, Ερωτόκριτος Καλογερόπουλος και Πηνελόπη Δεληπέτρου, δόθηκαν παραπάνω από 14 νέα ονόματα. Σας υπενθυμίζω μερικά: Ophrys mesaritica, O. sitiaca, O. basilissa, O. nestoris, O. fusca ssp. sancti-isidori, O. tenthredinifera ssp. santae-marcellae, O. fusca ssp. laureotica, O. oestrifera ssp. stavri, Neotinea tridentata ssp. angelica, Neotinea lactea ssp. minuscula, Epipactis samariense…
Το ταξίδι όμως δεν σταμάτησε. Ο εκθαμβωτικός κόσμος των ορχιδοειδών δεν έχει τελειωμό. Όσο πιο πολλά μαθαίνεις, τόσο περισσότερο συνειδητοποιείς ότι έχεις ακόμη πολλά να μάθεις. Η ισοπέδωση, που προωθήθηκε από ορισμένους ξένους, δεν έχει νόημα. Μέρα με τη μέρα, οι θιασώτες αυτών των λουλουδιών πολλαπλασιάζονται, άγνωστες περιοχές και νησιά εξερευνώνται, τα είδη πληθαίνουν και οι θεωρίες ενισχύονται ή αποδυναμώνονται. Τίποτα, όμως, δεν δείχνει ότι πλησιάζουμε στο τέλος αυτής της απύθμενης εξερεύνησης.
Η συνεργασία μου με τις Εκδόσεις Mystis είναι πολύ παλιά. Με τον Αντώνη Τσιντάρη, τον διευθυντή των Εκδόσεων, γνωριζόμαστε από το 1990. Εκδώσαμε μαζί διάφορα βιβλία τουριστικού και φυτικού περιεχομένου σχετικά με την Κρήτη, όπως Ακολουθήστε μας στο φαράγγι της Σαμαριάς, Ακολουθήστε μας στη Σπιναλόγκα, Σπιναλόγκα – το νησί των ζωντανών νεκρών, Τα βότανα της Κρήτης, Τα ωραιότερα αγριολούλουδα της Κρήτης και το παραμύθι Χαίρε βασιλιά Μίνωα. Το βιβλίο Οι αυτοφυείς ορχιδέες της Ελλάδας είναι η τελευταία μας συνεργασία, που δυστυχώς έγινε σε μια περίοδο πολύ δύσκολη για τη χώρα μας και γενικά για όλους μας. Πιστεύω πάντως ότι αυτό το τεράστιο έργο των 624 σελίδων, που συμπεριλαμβάνει γύρω στα 280 διαφορετικά είδη, υποείδη και ποικιλίες, με πάνω από 1.270 φωτογραφίες, δίνει όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται ο απλός λάτρης, αλλά και ο μελετητής των ορχιδοειδών της Ελλάδας. Πρόκειται για ένα βιβλίο αναφοράς.
Εδώ που τα λέμε, παρόμοιο έργο χωρίς μεγάλη δόση κουζουλάδας δεν θα μπορούσε να γίνει!
